گزارشی تکان دهنده از چتروم ها در ایران (بخش اول)

حقیقت آن است که هنوز در ایران پژوهشی دقیق و علمی در باره کم و کیف فواید و ضررهای چتروم ها انجام نشده است. در این مقاله که بیشتر نیم نگاهی به فضای مجازی در حوزه چتروم ها می باشد، به گزارشی آسیب شناسانه در این مورد پرداخته می شود و در بخش دوم این مقاله، راهکارهایی نیز جهت پیشگیری یا کاهش تاثیرات منفی موجود در چتروم ها ارائه خواهد شد. با این همه نکته قابل توضیح آن که به خاطر نامناسب بودن اکثر فضاهای چتروم ها و نوع گفتگوهایی که در ان ها انجام می شود با این که مطالبی مستنداً ثبت و گردآوری شده است، به خاط غیر اخلاقی بودن عمده ان ها از شاهد مثال آوردن های مربوط به دیالوگ ها خودداری خواهد شد.

• گزارشی مختصر از آنچه که در فضای چتروم ها در ایران می گذرد.

متاسفانه اولین موضوعی که در ورود به چتروم های فارسی زبانان، قابل توجه است، پخش موزیک های نامناسب و مبتذل از نوع رپ و متال است که توسط برخی افراد با استفاده از نرم افزارها فضای روم ها را در اختیار می گیرند و همراه با پخش آن ها هر از چند گاه جملات نامفهوم یا بی ادبانه ای را نیز به زبان می آورند که معمولاً با ناسزاگویی و جملات زشت حاضران در روم، برای قطع آهنگ همراه می شود.

علاوه بر این، انتشار پیام های شرم آور جنسی، نیز از رفتارهای معمول و مرسومی است که در اکثر روم ها قابل مشاهده است. این روند مخصوصاً برای نوجوانان و جوانانی که به تازگی با چت کردن آشنا شده اند، آسیب های خاص به خود را دارد. این نوع پیام ها که با فونت درشت و رنگ زننده نوشته می شود، دارای مضامینی همچون بی غیرتی، انحراف جنسی، خیانت، بازگو نمودن موضوعات کاملا" خصوصی و جنسی، تن نمایی، توهین به اعتقادات دیگران و غیره می باشد و نوعی بی بند و باری اخلاقی را دامن می زند. طبیعتاً کاربران زیر بیست سال، بویژه دختران، آسیب پذیری بیشتری نسبت به دیگران دارند. عموم این این نوجوانان دختر که با آی دی مشخص مونث در چت روم وارد می شوند، بیش از دیگران در معرض آسیب قرار می گیرند.
از طرفی نیز خطر اعتیاد به چت روم که دارای جذابیت های خاص به خودش می باشد، در صورت تکرار به اعتیادی خطر ناک تر از مواد مخدر تبدیل می شود. لذا اعتیاد به چت کردن با افراد ناشناس با هویت کاملاً کذایی و فریبنده ، اولین قدم های نابودی نوجوان و جوان و عادت به دروغگویی و بدبینی و سوء ظن افراطی می باشد و در یک نگاه دقیق تر نیز مختص به سن و سال مشخصی نمی تواند باشد و همه سنین را در بر می گیرد.

طبعاً خصوصاً جامعه آسیب پذیر نوجوان، با مشاهده مستمر پیام های غیر اخلاقی و زشت ارسال شده در چتروم ها، به این تصور نزدیک می شود که همه خلاف می کنند و منحرف هستند و اعمال غیر اخلاقی، امری عادی است. به تدریج این عده از افراد تبدیل به قربانی اینترنتی می شوند و کم کم خود نیز اقدام به پیشنهادهای مرتبط و غیر اخلاقی به دیگران می نمایند. با ادامه روند این چرخه از رفتارهای مجازی، طبیعتاً این رفتار به عنوان یک عادت به محیط واقعی زندگی و اجتماع هم کشیده می شود که نتیجه آن افزایش متلک گویی و مزاحمت برای جنس مخالف در کوچه و خیابان و اماکن عمومی و بسیاری دیگر از رفتارهای ناهنجار اجتماعی در ان ها خواهد شد.

از مواردی که بیشتر در چتروم های ایرانی مشاهده می شود، موضوع پیشنهاد ازدواج است. این گونه پیشنهادها که به قصد فریب جنس مخالف مطرح می شود علاوه بر این که اهمیت و ارزش ازدواج را تحت تاثیر قرار می دهد، در صورت تحقق نیز دوام چندانی نخواهد داشت. متاسفانه درصد زیادی از ازدواج های ایرانیان به دنبال چت کردن چون همراه با روندی عاطفی و احساسی می باشد، به جدایی و طلاق می انجامد. درصد موفق این اتفاق نیز آنقدر اندک است که کارکرد مطلوب همسر یابی در چتروم ها را تحت تاثیر قرار می دهد.

مشاهدات علمی و مستند در چتروم های ایرانی نشان می دهد که عده ای در این فضای مجازی، خود را با آی دی های متفاوت، به جای جنس مخالف جا می زنند و به خاطر نابسامانی روحی و روانی خود باعث آزار و اذیت دیگران و به قول معروف سرکار گذاشتن آن ها می شوند. این رفتار گاهی در چتروم ها چنان مستمر و نهادینه انجام می شود که درصد زیادی بدان اعتیاد پیدا می کنند. این اعتیاد که نوعی فرایند دوشخصیتی را در آنان دامن می زند، باعث دوری از خانواده و اجتماع شده و روز به روز بر افسردگی یا دو گانگی شخصیتیشان می افزاید.

همراهی با این اعتیاد روحی و روانی است که باعث می شود این عده با حضور دائم در چت روم ها خود را منزوی کنند و طبعاً محصول این انزوا آن است که کلمه ای با والدین خود سخن نگویند. همین قطع ارتباط عاطفی با خانواده است که به تدریج آنان را در لاک خود فرو می برد.

این عده از افراد که ابتدا برای تفریح و سرگرمی به صورت موقتی به روم آمده اند، چنان درگیر ذهنیت سازی های خود در محیط مجازی می شوند که نمی توانند بین محیط واقعی و مجازی تفاوتی منطقی و واقع گرایانه در ذهن خود بسازند. طبیعتاً دیگرانند که از نابسامانی رفتاری ان ها در دنیای واقعی آسیب خواهند دید.

توجیه کارشناسانی که بعضاً در این زمینه خوش بینانه اظهار نظر می کنند نیز از مواردی است که باید بدان اشاره کرد. عموم این عده از کارشناسان با خوش بینی زیاد بر این اعتقادند که محیط مجازی می تواند برای همه مفید باشد. با این همه اما واقعیت آن است که نوجوانان و بسیاری از جوانان بخاطر عدم آشنایی خانواده ها از روند و برنامه های مجازی، فاقد توانایی کافی برای کنترل رفتارهای فرزندان خود در محیط مجازی می باشند و از قاعده ای که کارشناسان ارائه می کنند، خارج هستند. لذا توجه به این موضوع از ضرورت های مهم حوزه تربیتی و فرهنگ سازس در جامعه می باشد.

جدای از همه مواردی که گفته شد، مهمترین موضوعی که در چتروم ها مورد توجه است، ایجاد فضای جنسی و سکسی می باشد که گاهی در شکلی نظام یافته سازمان یافته مشاهده می شود. عده ای به صورت همزمان با چندین ای دی مختلف با اسامی متفاوت، با استفاده از وبکم های متصل به مانیتورها در چت روم های متفاوت، مستمراً اقدام به خروج و ورود به سایر روم ها می کنند و معمولاً جنس مخالف را دعوت به دیدن وبکم های غیر اخلاقی خود می نمایند. اکثر این عده متاسفانه در قبال رفتار غیر اخلاقی خود، تقاضای دریافت شارژ یا پول می کنند و گاهی با دریافت مبلغ ناچیزی مانند هزار تومان شارژ ، به نوعی برای خود درآمد کسب می کنند که به بیانی دیگر ترویج نوعی هرزگی اخلاقی را گسترش می دهد. این اقدام غیر اخلاقی می تواند به تدریج در محیط واقعی اجتماعی به عنوان یک رفتار عادی تلقی شود و آسیب گسترش آن در رفتارهای عادی این عده خطرناک تر از زیان های برآمده فضای مجازی می باشد.

ناگفته نماند که عده ای از این افراد در واقع پسران و احیاناً دخترانی هستند که برخی مردان ساده لوح را فریب داده و از آنان شارژ دریافت می کنند. با این همه خطر همین رفتار نیز می تواند چنان دامنه دار باشد که این عده را نیز علاوه بر قرار دادن در فضای بزه کاری، به تدریج در مسیری قرار دهد که واقعاً این رفتار را به عنوان یک روند عادی تلقی کنند.

برخی پیام های عمومی در چتروم ها نیز مربوط به آی دی هایی است که از کشورهای خارجی یا دست کم ظاهراً با این عنوان مشاهده می شود که فارغ التحصیلان یا دانشجویان برخی رشته ها مانند فیزیک و نخبگان را دعوت به چت خصوصی نموده و در پی گرفتن اطلاعات خاصی از آنان هستند که در این باره باید علمی تر و واقع بینانه تر به بررسی پرداخت. علاوه بر این عده ای نیز از کشورهای خارجی در چتروم های ایرانی حضور دارند که با تقاضای دریافت و تعویض انواع عکس و کلیپ های غیر اخلاقی تهیه شده از ایرانیان، در پی استفاده از ان ها در سایت های غیر اخلاقی کشورهای دیگر می باشند تا بتوانند از فروش ان ها کسب درآمد کنند.

• چرا در چتروم ها حضور دارند؟

در جواب به این پرسش که هدف شما از آمدن به چت روم چیست؟ عموماً مشتاق به جواب دادن نیستند و هشتاد درصد حاضر در چتروم ها به نوعی از جواب دادن به این پرسش طفره می روند. این طفره روی معمولاً با خارج شدن از چتروم یا سکوت در برابر پرسش کننده یا مسدود کردن او ما انجامد. عده قابل توجهی از بیست درصدی که حاضر به جواب دادن به این پرسش هستند، نیز جواب قانع کننده ای نمی دهند. با این همه ان عده ای که برخورد منطقی کرده و به این پرسش مهم جواب می دهند، قابل توجه هستند. بیش از نیمی از پاسخ دهندگان دلیل خود را برای چت کردن، فقط سرگرمی و گذران اوقات بیکاری و در نهایت بدون هیچ هدف خاصی، عنوان می کنند. نوع جواب این عده نیز با محتوای رفتار آنان هماهنگی ندارد و درست بودن جواب آنان نیز با نتیجه رفتار انان در تضاد می باشد. چون هیچ کسی رفتاری را بدون هدف خاصی یا نتیجه مشخص یا مثبتی انجام نمی دهد.

عده کمی در حدود پنج درصد از جواب دهندگان نیز، معتقدند بیشتر برای تست انواع نرم افزارهای بوتر، ویس کشی، حضور با چندین آی دی در لیست حضار، اذیت سایرین با بوت کردن، آزمایش نرم افزارهای هک پسورد آی دی، یا تلاش برای فریب کاربر جهت به دست آوردن پسورد مسنجر، فروش فیلتر شکن، تبلیغ یک کالا یا خدمات و غیره مشغول چت کردن در روم ها هستند. جواب این عده نیز به پرسش یادشده چندان منطقی به نظر نمی رسد. چرا که فضاهای دیگری برای انجام این گونه رفتارها وجود دارد که بهتر می توان از آن نتیجه گرفت. ضمن آن که سرگرم شدن در محیط چتروم ها برای آزمون و خطای نرم افزاری چندان منطقی به نظر نمی رسد. علاوه بر این نوع نگاه کاسب کارانه این عده که بیشتر مایل به کسب درآمد هستند با ژانر کلی محیط چتروم ها همخوانی ندارد. انجام این گونه رفتارها بیشتر واجد محیطی سالم تر و علمی تر می باشد تا بتوان به عنوان مثال از یک برنامه نرم افزاری ارزیابی درستی به عمل آورد.

علاوه بر این ده درصد از پاسخ دهنگان نیز هدف خود را از چت کردن، برای علم افزایی، کسب اطلاعات برای ادامه تحصیل یا روش های بازاریابی و موضوع کسب تجربه، سئوال در مورد مشکلات فنی از سایر افراد تحصیل کرده و با تجربه یا دانشجویان در رشته بخصوص، ذکر کرده اند که تا اندازه ای با نظر گروه قبلی نزدیک می باشد.

درصدی به اندازه نزدیک به انگشتان یک دست نیز برای یافتن یک نیمه گمشده خود به چتروم آمده اند و قصد دارند فرد ایده آل خود را در این محیط بشناسند. این عده از افرادی هستند که به قول خودشان به دنبال ازدواج های نتی بوده و با جدیت نیز این موضوع را دنبال می کنند. تقریباً ده درصد از افراد نیز بدون نگاه به ازدواج برای یافتن دوست از نوع جنس مخالف و البته غیر متعارف وارد چتروم شده اند. این عده چنان چه دختر باشند در پی دوست پسر و اگر پسر باشند در پی یافتن دوست دختر هستند که هر دو اصطلاح مذکور در فرهنگ و عرف جامعه ایرانی چندان مناسب و قابل قبول نیست.

چند درصد باقیمانده نیز دلایلی همچون یافتن فردی برای ساپرت مالی، دریافت شارژ از دیگران به دلیل مصرف بالا، یافتن همدل، یافتن همدرد، یافتن یک دوست خوب و ایده آل همجنس، خود را از شر عقده ها رها کردن، ازدواج موقت، کنجکاوی کردن در مورد چت کنندگان، یافتن یک محرم اسرار، دریافت آهنگ از دیگران، پرسیدن آدرس های اینترنتی، غلبه بر دلتنگی، پر کردن خلاء شکست عشقی اخیر، بی همدم بودن در فضای واقعی، درد دل، مشاوره گرفتن، از بی کاری، یافتن اطلاعاتی در مورد شهرستان فلان، یافتن یک هم رشته تحصیلی، یافتن فردی در مقطع تحصیلی بالاتر، اطلاع از آخرین خبرهای دنیا و ... را دلیل حضور خود در چتروم ها ذکر کرده اند.